Kişisel Verilerin Korunması Hukuku, bireylerin mahremiyet haklarını koruma altına alırken, işletmelerin veri işleme süreçlerini yasal bir çerçeveye oturtmayı amaçlar. Dijitalleşen dünyada, kişisel veriler hem bireyler hem de şirketler için büyük bir değer taşımaktadır. Ancak bu değer, kötüye kullanımı engellemek ve veri sahiplerinin haklarını korumak için sıkı düzenlemeler gerektirir.

Türkiye’de bu düzenlemelerin temelini, 2016 yılında yürürlüğe giren 6698 Sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) oluşturur. Kanun, bireylerin haklarını ve işletmelerin yükümlülüklerini ayrıntılı bir şekilde düzenleyerek, verilerin güvenli bir şekilde işlenmesini sağlar.

Kişisel Veri Nedir?

KVKK’ya göre kişisel veri, bir bireyi doğrudan ya da dolaylı olarak tanımlamaya yarayan her türlü bilgiyi kapsar. Bu bilgiler arasında,

  • İsim, soyisim, doğum tarihi gibi kimlik bilgileri,
  • Telefon numarası, adres gibi iletişim bilgileri,
  • IP adresi, çerez verileri gibi dijital izler,
  • Sağlık durumu, biyometrik veriler ve genetik bilgiler gibi hassas veriler bulunur.

Hassas (özel nitelikli) kişisel veriler, daha sıkı koruma tedbirleri gerektirir ve yalnızca belirli koşullarda işlenebilir.

Kişisel Verilerin İşlenmesi: Hukuki Şartlar

Kişisel verilerin işlenmesi, KVKK’ya uygun olarak gerçekleştirilmelidir. Veri işleme, şu hukuki şartlara bağlıdır,

  1. Açık Rıza Şartı: Veri sahibi, verilerinin işlenmesine açıkça izin vermelidir.
  2. Kanuni Yükümlülük: Veri işleme, bir yasal zorunluluktan kaynaklanıyorsa rıza aranmaz.
  3. Sözleşme Gerekliliği: Sözleşmenin ifası için gerekli olan kişisel veriler işlenebilir.
  4. Meşru Menfaat: İşletmenin haklı menfaatleri doğrultusunda veri işlenmesi, veri sahibinin temel haklarını ihlal etmediği sürece mümkündür.

Şirketlerin KVKK Kapsamında Yükümlülükleri

Şirketler, kişisel verilerin korunması konusunda aşağıdaki yükümlülükleri yerine getirmelidir,

  1. Veri Sorumlusu Atanması: Şirketler, KVKK’ya uygun veri işleme süreçlerini yönetmek için bir veri sorumlusu atamalıdır.
  2. Veri İşleme Politikaları: Şirket içinde verilerin nasıl işleneceğine dair bir politika oluşturulmalı ve bu politika çalışanlara duyurulmalıdır.
  3. Veri Envanteri Oluşturma: Şirket, işlediği tüm kişisel verilerin kaydını tutmalı ve düzenli olarak güncellemelidir.
  4. Aydınlatma Yükümlülüğü: Veri sahibi, verilerinin nasıl işleneceği konusunda bilgilendirilmelidir.
  5. Veri Güvenliği: Kişisel verilerin yetkisiz erişim, kayıp veya ifşa gibi risklere karşı korunması sağlanmalıdır.

Kişisel Verilerin Silinmesi ve Yok Edilmesi

Veri sahiplerinin talepleri doğrultusunda veya hukuki gerekliliklerin sona ermesi durumunda kişisel verilerin silinmesi, yok edilmesi veya anonim hale getirilmesi gereklidir. Bu süreç , şu adımları içerir;

  • Silme: Verinin erişilemez hale getirilmesi.
  • Yok Etme: Verinin fiziksel olarak yok edilmesi.
  • Anonimleştirme: Verinin, hiçbir şekilde bir kişiyi tanımlayamayacak hale getirilmesi.

Veri silme işlemlerinde, işletmelerin bu işlemi KVKK’ya uygun olarak belgelemeleri zorunludur.

KVKK Kapsamında Haklar ve Cezalar

KVKK, veri sahiplerine geniş kapsamlı haklar tanır. Bu haklar arasında,

  • Verilerinin işlenip işlenmediğini öğrenme,
  • Hangi verilerin işlendiğini ve bu verilerin kimlerle paylaşıldığını öğrenme,
  • Verilerin düzeltilmesini, silinmesini veya yok edilmesini talep etme,
  • Verilerin otomatik sistemlere dayalı analizlere tabi tutulmamasını isteme hakları bulunur.

Cezai Yaptırımlar: KVKK’ya aykırı davranan şirketlereciddi yaptırımlar uygulanabilir. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında, 2024 yılı için idari para cezaları yeniden değerleme oranı doğrultusunda artırılmıştır. Güncel ceza tutarları aşağıdaki gibidir.

Kişisel verilerin korunması, hem bireylerin mahremiyet haklarını hem de işletmelerin itibarını koruma açısından hayati öneme sahiptir. KVKK’ya uygun hareket etmek, şirketlerinyalnızca yasal düzenlemelere uyum sağlamasını değil, aynı zamanda müşteri güvenini artırmasını da sağlar.

Hukuka uygun veri yönetimi stratejileri geliştirmek, bu alandaki riskleri minimize etmek ve sürdürülebilir bir iş modeli oluşturmak için kritik bir adımdır. Bireyler ve şirketler, ancak uzmanlardan destek alarak hak ve yükümlülüklerini tam anlamıyla yerine getirebilecektir Daha detaylı bilgi ve rehberlik için web sitemizde yayımlanan Şirketler için KVKK Uyum Sürecine Genel Bakış makalesine göz atabilirsiniz.